"ปลอดประสพ" จำลองสถานการณ์น้ำท่วมร้ายแรง "อย่าโกรธที่ผมพูดความจริง"?

ที่มา ประชาไท

สัมภาษณ์โดย ฟ้ารุ่ง ศรีขาว
ผู้สื่อข่าว นสพ.ประชาชาติธุรกิจ

“ปลอดประสพ สุรัสวดี” รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี ให้สัมภาษณ์ “ประชาชาติธุรกิจออนไลน์” ช่วงเย็นวันอาทิตย์ที่ 23 ต.ค. ที่ผ่านมา ในบรรยากาศที่สถานที่ต่างๆ ทั่วเมืองกรุงกำลังเร่งก่ออิฐเทปูน วางกระสอบทรายกั้นน้ำ อุดท่อไม่ให้เข้าอาคารพาณิชย์ ที่อยู่อาศัยและสถานที่สำคัญของประเทศ ความตื่นตระหนก อาหารน้ำดื่มหายไปจากชั้นสินค้า คนกรุงฯบางส่วนหนีย้ายไปจังหวัดอื่น สิ่งเหล่านี้ทาบทับกับกระแสน้ำหลากที่คืบมาในระดับความเร็ว 5 กิโลเมตรต่อวัน

"ปลอดประสพ" ผู้ถูกตำหนิและวิพากษ์วิจารณ์มากมายหลังจากออกมาแถลงให้ประชาชนในพื้นที่ทาง เหนือและตะวันออกของกทม.อพยพโดยเร่งด่วน ด้วยประเด็นที่ถูกสังคมกร่นตำหนิว่า "โอเวอร์"? ผ่านจากถ้อยแถลงของเขามาเกือบ 2 สัปดาห์ สถานการณ์น้ำบริเวณพื้นที่ทางเหนือและตะวันออกของกทม.ก็ดูจะเขยิบความน่า หวาดระแวงอย่างเป็นระยะ

อย่างไรก็ตามเขายังยืนยันว่า ต้องการอธิบายให้ประชาชนเห็นสภาพกรณีตัวอย่าง หากสถานการณ์น้ำท่วมในกทม.เลวร้ายที่สุดจะเป็นอย่างไร?

ขอย้ำว่าเป็นการให้ "ภาพจำลองสถานการณ์" ใน อนาคตหาก "เลวร้าย" แบบขีดสุดจะเป็นอย่างไร ซึ่งในต่างประเทศจะมีรูปแบบของการคาดการณ์สถานการณ์ล่วงหน้าในกรณีหากเลว ร้ายสุดเพื่อเตรียมรับมือถึงสิ่งซึ่งอาจเกิดหรือไม่ก็ได้ เจ้าตัวถึงกับเอ่ย ว่าอย่ามาโกรธผมที่ผมพูดความจริง(ที่อาจเกิดหรือไม่เกิด) ใครได้ยินได้ฟังจะ "เข้าใจ" หรือ "หมั่นไส้" ยิ่งขึ้น เชิญติดตามโดยพลัน...

@@@น้ำกลุ่มก้อนใหญ่ที่สุดผ่านไปหรือยัง?

น้ำทั้งหมดประมาณ 2 หมื่นล้านลูกบาศก์เมตร(ลบ.ม.) ออกไปแล้วประมาณ 1 หมื่นช่วงเดือนครึ่งที่ผ่านมา ขณะ นี้ที่เหลือพัวพันกับเราประมาณ 1 หมื่นล้านลบ.ม โดย 3 พันเศษๆ เกือบ 4 พันล้าน ลบ.ม.ยู่ที่ จ.นครสวรรค์ ที่กำลังไหลลงมา แต่ส่วนที่พัวพันสู้รบกับเราอยู่ตอนนี้คือประมาณ 6,000-7,000ล้านลบ.ม. ยังกระจายอยู่ที่ จ.ชัยนาท จ.อยุธยา จ.ปทุมธานี รังสิต ถ้าจะแยกเป็น หน่วยเล็กๆ เช่น อยู่รังสิต 500-600 ล้านลบ.ม. อยู่อยุธยา 2,000 ล้านลบ.ม. อยู่ปทุม 200-300 ล้านลบ.ม. ทั้งหมดจะไหลลงที่ต่ำ คือลงทะเล ลงได้ 3 ทางคือ 1) ทางตะวันตก ที่กำลังท่วม จ.สิงห์บุรี จ.ปทุมธานี จ.นนทบุรี บางใหญ่ บางบัวทอง บางกรวย และกำลังจะเข้ามหาวิทยาลัยมหิดลศาลายา อยู่รอมร่อ ตอนนี้มาถึงคลองมหาสวัสดิ์แล้ว และน้ำอาจจะลงไปเยี่ยม คุณเฉลิม(ร.ต.อ.เฉลิม อยู่บำรุง) ที่บางบอน เป็นน้ำทุ่ง ผสมแม่น้ำเจ้าพระยา ตัวเลขหลักร้อยล้าน ลบ.ม. บุกเหมือนกองทัพความเร็ว 5 กิโลเมตรต่อ 1 วันเป็นการคืบบนแผ่นดิน 2) ทางตะวันออก เรียงตั้งแต่คลองระพีพัฒน์ รังสิต ขณะนี้น้ำอยู่แถวๆ คลอง 6 วา กำลังผลักดันให้น้ำลงทางตะวันออก ตอนนี้ก็ยังผันน้ำได้ผลอยู่ ซึ่งในอดีตไหลลงทางตะวันออกโดยธรรมชาติ แต่ปัจจุบันถูกบล็อคด้วยสิ่งก่อสร้าง เช่น ถนน ร้านค้า โรงงาน คลอง ประตูน้ำ ทำให้น้ำระบายลงยาก

และ 3) น้ำส่วนที่ปริมาณน้อยที่สุดหากเทียบกับ 2 ส่วนแรก แต่อันตรายที่สุด ในแง่การไหลมาสู่คนกรุงเทพฯ ลงมาตรงๆ อย่างกรุงเทพฯ สมัยยังเป็น “บางกอก” น้ำก็ไหลลงทางนี้ แต่ขณะนี้มาเจอแรงต้านของเราแถวๆ รังสิต ซึ่งยื้อยุดกันอยู่แถวๆ สถานีสูบน้ำวชิราลงกรณ์ แถวหลักหก และเขื่อนในโครงการพระราชดำริเป็นแนวยาว น้ำตรงนั้นเป็นน้ำที่มาจากนวนคร ผ่านมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต ผ่านเมืองเอก ซึ่ง หมู่บ้านแถวเมืองเอกน้ำท่วมสูงบางจุดประมาณ 1 เมตรกว่า บางจุดก็สูงท่วมอกคน ผมยังไม่รู้ว่าจะข้ามเขื่อนมาหรือไม่ ถ้าข้ามมาได้ถนนพหลโยธินก็จะกลายเป็นทางน้ำ ส่วนคลองประปาก็จะเป็นทางน้ำเช่นกัน เราทำเขื่อนกั้นไว้เยอะทำขึ้นไปสูง ถ้าแตกโพ๊ะก็วิ่งกันหัวปักหัวปำเที่ยวนี้ละครับ

@@@ การระบายน้ำที่ยังกระจายอยู่ 6,000-7,000 ล้านลบ.ม. และที่กำลังรอเวลาลงมาอีก 3,000-4,000 ล้านลบ.ม. จะเป็นอย่างไร?

น้ำไหลลงมามากกว่าระบายออก ทำให้มากองที่ภาคกลางเป็น “สนามรบ” คือตั้งแต่อยุธยา ถึงกรุงเทพฯ การระบายทำได้น้อยกว่า โดยระบายออก ไม่เกิน 500 ล้าน ลบ.ม. ต่อ 1 วัน ทั้งฝั่งตะวันออก ตะวันตก แปลว่าน้ำจะขัง 20-30 วัน อย่างเบาะๆ ส่วนนิคมอุตสาหกรรม ก็ต้องกู้อาจจะใช้เวลา 3-6 เดือน

@@@ ศักยภาพในการระบายน้ำ?

ศักยภาพในการระบายออก เดิมเฉพาะฝั่งตะวันออกอย่างเดียวก็ประมาณ 10 ล้าน ลบ.ม.ต่อวันทั้งที่มีเครื่องสูบน้ำ 99 เครื่อง แต่ปัจจุบันได้ถึง 30 ล้านลบ.ม.แล้วก็ได้ระบายออกทางแม่น้ำบางปะกงอีก 20 ล้านลบ.ม. รวมแล้วฝั่งตะวันออกได้ 50 ล้าน ส่วนฝั่งตะวันตกได้ประมาณ 20 ล้านลบ.ม. ไม่เกิน 70 ล้านลบ.ม. ส่วนแม่น้ำเจ้าพระยาระบายได้ประมาณ 400 ล้านลบ.ม.

@@@ ฝั่งตะวันตกยังมีปัญหาการระบายน้ำหรือไม่?

ยังมีปัญหาอยู่ เพราะเราไม่ได้ลงทุนสร้างคลองระบายน้ำเหมือนฝั่งตะวันออก

@@@ ช่วงไหนวิกฤติที่สุด จะเกิดปรากฎการณ์อะไร?

จากวันนี้(23ต.ค.) ไปถึงวันที่ 29 ต.ค. มีน้ำขึ้นน้ำลงของแม่น้ำเจ้าพระยา เพราะน้ำขึ้นพอดีในเวลาที่ข้าศึก(น้ำทุ่ง)โจมตีพอดี เมื่อน้ำสูงก็ระบายไม่ออก แต่ที่ท่วมบางใหญ่ บางบัวทองนั่นไม่ใช่น้ำทะเลแต่เป็นกองทัพน้ำทุ่งฝั่งซ้าย(ตะวันตก)บุกลูก เดียว เมื่อมีทั้งน้ำทะเลหนุนพร้อมกับน้ำทุ่งไหลลงมา น้ำก็ยกตัวขึ้นสูง วิธีระบายก็ต้องสูบออกตอนนี้ถ้าจะฝ่าน้ำทะเลต้องดันออก แต่เนื่องจากน้ำทะเลมีผลเฉพาะแม่น้ำเจ้าพระยา ก็จะปรากฏน้ำขึ้นที่ปากน้ำเยอะ แต่ขึ้นที่นนทบุรีน้อย ฉะนั้น เวลาน้ำทะเลขึ้น ต้องบอกว่าขึ้นสูงสุดที่ไหน ที่ปากน้ำ หรือที่กองทัพเรือ หรือที่สะพานพุทธ มันทำให้การระบายตามธรรมชาติเป็นไปอย่างลำบาก แล้วช่วงนี้ลมใต้เริ่มแรง พัดน้ำฝั่งตะวันออก สู่ตะวันตกของอ่าวไทย แล้วน้ำทะเลจึงไหลตามเข็มนาฬิกา ทำให้น้ำทะเลสูงกว่าปกติประมาณ 30 เซนติเมตร ฉะนั้น ไหนจะน้ำขึ้นโดยพระจันทร์ ก็ยังมาเจอน้ำขึ้นโดยลมอีก

@@@ ภาพที่จะเกิดขึ้นในกรุงเทพฯ จะเป็นอย่างไร?

ถ้าน้ำที่เป็นกองทัพตรงกลาง(ระหว่างตะวันออก ตะวันตก) ไหลจากรังสิตเข้ากรุงเทพฯ และถ้าเขื่อนในโครงการพระราชดำริแตกนะ ถ้าเกิดกรณีแย่สุดคือ พื้นที่สูงๆ ในกรุงเทพฯ ก็คงท่วมตาตุ่มหรือบั้นเอว ส่วนที่ต่ำในกทม. ก็ท่วมถึงคอ หรือท่วมมิดหัว ยกตัวอย่างเช่น ลานพระบรมรูปทรงม้า เป็นพื้นที่สูงก็ถึงหัวเข่า ส่วนที่ต่ำก็เช่น มหาวิทยาลัยรามคำแหง ก็ท่วมถึงศรีษะ แต่ขอย้ำว่า ในกรณีที่น้ำบุกเข้ามาในกทม.แล้วเขื่อนแตก จึงจะท่วมขนาดนั้นขอพูดให้ชัด

@@@ ภาพเก่าๆ เช่น พ.ศ. 2485 น้ำท่วม จะกลับมาอีกหรือไม่?

ถ้าน้ำบุกเข้ามาแล้วเขื่อนแตก ก็เป็นอย่างงั้นอยู่แล้ว จะได้เห็นภาพเดิมซึ่งผมเตรียมจะถ่ายรูปเก็บไว้เป็นประวัติศาสตร์ให้ลูกหลาน ผมดู คิดไว้แล้วว่าจะไปยืนถ่ายตรงไหน แต่ถ้าเขื่อนไม่แตกเราก็ได้ถ่ายรูปแถวรังสิตบางเขนอย่างทุกวันนี้

@@@ เตรียมการป้องกันสถานที่สำคัญที่อยู่ริมน้ำเจ้าพระยา เช่น พระบรมมหาราชวัง และโรงพยายาลศิริราช อย่างไร?

อย่างพระบรมมหาราชวัง มีรั้วรอบขอบชิดอยู่แล้ว รักษาได้แน่ 100% เช่นเดียวกับที่โรงพยาบาลศิริราช ป้องกันได้ เพราะสถานที่แข็งแรงและไม่ใช่สถานที่ใหญ่ ก็รักษาได้ทำคันเสริมได้

@@@ มีปัญหาน้ำจากเขื่อนอีกหรือไม่?

ลืมไปได้เลยเพราะอีกนานกว่าน้ำจะลงมาจากเขื่อนภูมิพล เขื่อนสิริกิตต์ ไม่ใช่ปัญหา แต่ปัญหาคือน้ำจากนครสวรรค์ น้ำจากชัยนาท บางไทร ซึ่งยังไหลมาทุกวัน เป็นกองทัพเสริมทุกวัน ส่วนเรื่องมีคนกล่าวหาว่าผมเป็นคนสั่งให้เปิดน้ำน้ำเขื่อนมาก่อนหน้านี้นั้น เป็นไปไม่ได้ ข้อแรกคือ ผมเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์ แต่คนที่จะสั่งเปิดน้ำปิดน้ำของเขื่อนภูมิพลกับสิริกิตต์ คือ รัฐมนตรีกระทรวงเกษตรและสหกรณ์กับบอร์ดการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย และข้อที่สองคือ เขาจะเปิดหรือปิดหรือไม่ที่ผ่านมา มันเป็นเรื่องในเดือนมกราคม แต่ผมเพิ่งเป็น รัฐมนตรี 2 เดือน ขณะที่การตัดสินใจปิดหรือเปิด เกิดเมื่อ 7-8 เดือนที่แล้ว ท่านธีระ(รมว.เกษตรฯ) ต้องอธิบาย ไม่ใช่มาถามปลอดประสพ แล้วจู่ๆ มาเป็นชื่อผม เป็นการโกหกหน้าด้านๆ จงใจสร้างข่าวทำลายผม ใครที่ทำกับผมอย่างนี้ขอให้บ้านมันน้ำท่วม โทษฐานกล่าวหาผมทั้งที่ผมไม่เกี่ยวข้อง

แล้วผมเป็นคนสั่งปิดน้ำเขื่อนภูมิพลกับเขื่อนสิริกิตต์ เมื่อวันที่ 21 ต.ค. ต่อหน้านายกรัฐมนตรีเพราะท่านนั่งข้างผมแล้วให้ผมโทร ผมก็บอกประธานบอร์ดการไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ ก็คือปลัดกระทรวงผม ให้ปิดน้ำจากเขื่อน ส่วนที่เขาเปิดปิดเขื่อนให้เดือดร้อนนั่นมันเมื่อ 6-7 เดือนที่แล้ว ผมยังไม่ได้เป็นรัฐมนตรี ตอนนั้นผมเป็นรองหัวหน้าพรรคฝ่ายค้านครับ

โกรธผมทำไมครับ ผมพูดความจริงแล้วโกรธผมทำไมครับ

@@@ ปัญหา “ความจริง” ที่ผ่านมาคืออะไร?

เวลาผมบอกว่าต้องให้ความจริง ผมหมายถึงกรมชลประทาน ภายใต้คุณธีระ วงศ์สมุทร ต้องบอกความจริงให้กับประชาชน และบอกความจริงกับเจ้าหน้าที่ของรัฐบาลที่อยู่ใน ศปภ. ปัญหาที่ผ่านมา อาจจะเป็นปัญหาความร่วมมือ ปัญหาความไม่เข้าใจ ปัญหาความไม่รู้หรือไม่ยอมรับ และปัญหาจุดยืนของกรมชลประทาน ไม่เคยพูดเรื่องน้ำท่วมทุ่ง ที่กรมชลฯ บอกว่าควบคุมได้ก็พูดถึงถึงแต่น้ำแม่น้ำ ลำน้ำ ประตูน้ำ ถ้าเขาไม่พูดก็ต้องให้คนอื่นพูดอย่าปฏิเสธข้อมูลคนอื่นทำให้ขาดข้อมูล ผม เคยเป็น ผอ.ศูนย์เตือนภัยฯ และกระทรวงวิทยาศาสตร์เองก็มีคนเก่งเกี่ยวกับน้ำหลายคนทั้งน้ำแม่น้ำและน้ำ ทุ่ง โดยเฉพาะน้ำทุ่งที่คราวนี้มี 80-90% ที่เราต้องจับตา การคำนวณน้ำทั้งหมด 20,000 ล้านลบ.ม. เป็นการคำนวณของกระทรวงวิทยาศาสตร์ฯ โดยใช้เครื่องมือภาพถ่ายดาวเทียม ขณะที่กรมชล ใช้เครื่องมือวัดน้ำในแม่น้ำ ก็เลยไม่เคยยอมรับตัวเลข 20,000 ล้านลบ.ม.ฉะนั้น ถ้าเขาไม่มีเครื่องมือหรือข้อมูลทั้งหมด ก็ไม่ควรปฏิเสธข้อมูคนอื่น อย่างน้อย ถ้าขาดข้อมูลอะไร ก็ให้คนอื่นที่มีข้อมูลชี้แจงร่วมกันก็ยังดีกว่าบอกว่าควบคุมได้

@@@ ตอนนี้ทำอะไรได้บ้าง?

“ทำใจ” แล้วก็ทำกับข้าวเก็บไว้กิน ดูทีวี ทำใจให้สบาย เก็บของขึ้นที่สูง ถ้าน้ำสูงมากก็ย้ายไปอยู่บ้านญาติ ผมเห็นใจคนกทม. และเห็นใจตัวเองด้วยบ้านผมก็ท่วมด้วย ผมอยู่บ้านคนเดียวแล้ว เพราะลูกเมียและหลานไปต่างจังหวัด แต่ต้องคิดให้สนุกคิดให้ชีวิตตัวเองมีค่า คืนนี้ผมอาจจะนอนบนเรือแอร์เย็นฉ่ำ ท่วมมาเลยผมไม่ทุกข์...เขาห้ามโกรธพระพาย อย่าไปสู้กับพระพาย พระพิรุณ พระสมุทร เขาไม่ให้สู้กับท่าน ผมไม่สู้ โบราณเขาสอนกันมานับพันปี ปัดโธ่! วาตภัย อุทกภัย หนีลูกเดียว...

@@@ น้ำจะถูกระบายลงคลองแสนแสบมีความเป็นไปได้หรือไม่?

คลองแสนแสบถูกใช้น้อยไปหน่อย ที่จริงสามารถเปิดน้ำจากฝั่งตะวันออกผ่านคลองแสนแสบไปลงเจ้าพระยาไปมากกว่า นี้ แต่คุณชาย(ม.ร.ว.สุขุมพันธุ์ บริพัตร) คงไม่กล้า แกกลัวไง เห็นไหม คลองเปรม คลองแสนแสบ คลองบางลำพู คลองผดุงกรุงเกษมที่ต่อจากคลองแสนแสบ ก็โล่ง ทั้งที่ความจริงยังปล่อยน้ำได้อีก แต่คงเพราะกำลังจะเลือกตั้งผู้ว่ากทม. ก็เลยไม่กล้าระบาย กลัวพลาด เราก็เข้าใจ เพราะน่าหวาดเสียวในการใช้ แต่เป็นผู้นำต้องใจกล้า ขอฝากไปบอกคุณชาย ว่า คลอง เขาสะกดว่า ค-ล-อ-ง แปลว่า ที่ระบายน้ำ ไม่ใช่ถนน ถ้าคลองไม่ใช่ที่ระบายน้ำแล้วจะมีไว้ทำไม ก็เรียกถนนแสนแสบไปเสียเลย ผมเดาว่าเขากลัวน้ำท่วมกรุงเทพฯ แล้วจะเสียคะแนน

@@@ จะเจรจากับ กทม. ให้ระบายน้ำลงคลองหรือไม่?

ผมไม่ได้มีหน้าที่เจรจา ผมเป็นฝ่ายปฏิบัติการ ถ้าเขาสั่งให้ผมลุยเมื่อไหร่ก็ลุย

ที่มา:ประชาชาติธุรกิจ /"ปลอดประสพ"ยังจัดหนัก!! จำลองสถานการณ์น้ำท่วมกทม.ขั้นสูงสุด "อย่ามาโกรธผมที่ผมพูดความจริง"?