สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล
(ที่มา ข้อความในเฟซบุ๊กส่วนตัวของสมศักดิ์ เจียมธีรสกุล อาจารย์ประจำภาควิชา ประวัติศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ - และประชาไทคัดลอกมาจากเวอร์ชั่นที่เผยแพร่ในเว็บไซต์มติชน)
"ชนชั้นกลางวัฒนธรรม" (Cultural Middle Class)
ผมจั่วหัวไว้เล่นๆ คือ จะบอกว่า ผมมีไอเดีย อยากเขียนถึงเรื่องนี้ มาหลายวัน แต่ไม่มีสมาธิพอ ("ติดเกาะ" อยู่กับบ้านที่ถูกน้ำล้อมมา 18 วันเต็มๆ แล้ว ไม่มีสมาธิจะเขียนบทความซีเรียสเท่าไร แต่พออ่านหนังสือได้เท่านั้น)
ไอเดียคร่าวๆ คือ ผมว่า มันเป็นปรากฏการณ์สำคัญ ที่ ชนชั้นกลาง ที่อยู่ในแวดวง ที่ขอเรียกกว้างๆ ว่า "วัฒนธรรม" ตั้งแต่ระดับเชิง "ความรู้เฉพาะ" เช่น... อาชีพ หมอ, ทนาย นักวิชาการที่มีบทบาทสาธารณะส่วนมาก ไปจนถึง วงการสื่อ, บันเทิง, นักเขียน, นักร้อง นักแสดง ไปจนถึง "เอ็นจีโอ" ส่วนใหญ่
ล้วนแต่อยู่ใน "ค่าย" ที่ "แอนตี้ทักษิณ" "แอนตี้เสื้อแดง" "เชียร์..." (และทหาร) และการรัฐประหาร
ความจริง นี่ก็เป็นปรากฏการณ์ ที่พวกเรา "เห็นๆ กันอยู่"
ที่ผมสนใจมากๆ คือ ปรากฏการณ์เช่นนี้ เกิดขึ้นมาได้อย่างไร? จะอธิบายอย่างไร?
พูดในฐานะคนสนใจประวัติศาสตร์การเมืองร่วมสมัยหลัง 2475 เป็นต้นมา
ผมคิดว่า ไม่เคยมียุคสมัยใด ที่มีปรากฏการณ์ลักษณะนี้
ผมตั้งชื่อพวกที่พูดถึงนี้ รวมกันแบบที่เขียนข้างบนว่า "ชนชั้นกลางวัฒนธรรม" เพื่อเน้นให้เห็นถึงด้านที่คนเหล่านี้ มีบทบาท และอิทธิพลสำคัญ ในแวดวง "วัฒนธรรม" (ดูอาชีพ หรือ แวดวงการงานของคนเหล่านี้ ที่ผมไล่เรียงไว้ข้างบน)
ตัวอย่างหนึ่ง ที่ผมเคยพูดไว้ตั้งแต่สมัยเว็บบอร์ด ฟ้าเดียวกัน
สำหรับคนที่เกิดยุคหลัง อาจจะไม่ทราบ
แต่สมัย 14 ตุลา 16 มาจนถึง ประมาณทศวรรษ 2520
"มหิดล" หรือ กลุ่มพวกสายเรียนหมอในมหาวิทยาลัยอื่น พวกอาชีพหมอ เป็น "ฐาน"ใหญ่ ของขบวนการนักศึกษาเลย
(ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ ที่ "คนรุ่น 14 ตุลา" ที่เห็นๆ กันตอนนี้ รวมทั้งบางคนมาทำงานกับเพื่อไทย ตอนนี้ เป็นหมอ หลายคน ตั้งแต่ หมอมิ้ง อ.ธิดา หมอเหวง ฯลฯ เพราะพวกนี้ โต ขึ้นมา จากยุคที่ "มหิดล" หรือ "สายหมอ" เป็นฐานใหญ่ของขบวนการรุ่นนั้น)
ตอนนี้ มัน "กลับตาลปัตร" เลย
อาชีพทนาย หรือ นักวิชาการด้านกฎหมาย ก็เช่นเดียวกัน
(ผมเคยบอกหลายคนแล้วว่า ฯพณฯ อธิการบดี ผม คุณ "ตู่" นี่ สมัยก่อน เป็น "ฝ่ายซ้าย" ตัวเป้งเลย ไม่นับพวก กิตติศักดิ์ ปรกติ ที่แม้จะไม่ "เป้ง" เท่าไร แต่ก็มาทางนี้เหมือนกัน)
ตอนนี้ "หมอตุลย์" หรืออาชีพสายหมอ หรือ สายทนาย กลายเป็นแบบนี้ ได้ยังไงหว่า?
มีประเด็นคำถามใหญ่ ที่ผมไม่ได้เขียนไปข้างบน แต่ไหนๆ ก็เขียนมาขนาดนี้ ขอโพสต์ตั้งไว้ให้คิดกันเล่นๆ
"อนาคตของประชาธิปไตยไทย จะสามารถสร้างขึ้นมาได้ไหม ถ้า ′ชนชั้นกลางวัฒนธรรม′ ส่วนใหญ่ มีจุดยืน อย่างที่เห็นในปัจจุบัน"
ผมทราบว่า ส่วนใหญ่ที่อ่าน fb หรือเป็น friends ใน fb ผม ชอบแขวะ ด่า เกลียด "ชนชั้นกลางวัฒนธรรม" เหล่านี้ (คำด่ายอดฮิต "สลิ่ม" ก็คงหมายถึงคนพวกนี้ เป็นส่วนใหญ่)
ซึ่งก็เป็นเรื่องสมเหตุสมผลดีแล้ว
แต่ที่ผมว่า น่าคิดคือ คำถามที่ตั้งไว้นี้แหละ
โดยประวัติศาสตร์ ไม่ว่าของไทย หรือของต่างประเทศ เป็นเรื่องยากลำบากมาก ถ้าขาด "ชนชั้นกลางวัฒนธรรม" เข้าร่วม ....
