(ที่มา หนังสือพิมพ์มติชนรายวัน ฉบับประจำวันที่ 25 ธันวาคม 2553)
 |
ล่อแหลมเพราะว่าเป็นการแฮกเข้าไปหาข้อมูลอันมีชั้นความลับระดับ "ลับสุดยอด"
ร้อนแรงเพราะว่าความลับระดับ "ลับสุดยอด" นั้นเป็นของรัฐบาลสหรัฐอเมริกา ซึ่งถือว่าเป็นมหาอำนาจอันดับ 1 ของโลก
ปมเงื้อนอันคมเฉียบยิ่งก็คือ วิกิลีกส์ทำให้สิ่งที่เรียกว่า "ความลับ" หมดความหมาย
ไม่ว่าความหมายนั้นจะเป็นระดับยิบย่อย ไม่ว่าความหมายนั้นจะเป็นระดับลับมาก ลับที่สุดและลับสุดยอดก็ตาม
ความพยายามที่จะจับกุม จูเลียน แอสแซนจ์ ด้วยข้อหาล่วงละเมิดทางเพศ อาจทำให้เกิดการชะงักงัน แต่บังเอิญที่บทบาทและความหมายของวิกิลีกส์ต่างจากบทบาทและความหมายขององค์กรอย่างอัลเคด้า
นั่นก็คือ วิกิลีกส์ เป็นองค์กรอันขึ้นกับความรับรู้ในเรื่องเทคโนโลยี
นั่นก็คือ วิกิลีกส์ หากจะเรียกว่าเป็น กระบวนการก่อการร้ายก็เป็นการก่อการร้ายในปริมณฑลทางด้านข้อมูล จึงมิได้ขึ้นกับตัวบุคคลหากแต่ขึ้นกับความรับรู้ในเรื่องเทคโนโลยี
การสกัดขัดขวางวิกิลีกส์จึงเหมือนกับเป็นการปิดฟ้าด้วยฝ่ามือ
การจะทำความเข้าใจต่อปรากฏการณ์วิกิลีกส์จึงต้องทำความเข้าใจอย่างเป็นระบบ ต้องทำความเข้าใจอย่างเป็นกระบวนการ
จะทำความเข้าใจอย่างรวบรัด ตัดตอน ไม่ได้
นั่นก็คือ วิกิลีกส์มิได้เป็นตัวปฏิบัติการในเรื่องข่าวสารอย่างที่เรียกว่าปฐมภูมิ ตรงกันข้าม วิกิลีกส์เสมอเป็นเพียงตัวการในการเผยแพร่
จะเรียกว่าวิกิลีกส์ดำเนินไปในลักษณะทุติยภูมิก็อาจจะได้
เพียงแต่ว่าบทบาทในลักษณะทุติยภูมิของวิกิลีกส์มีรากฐานมาจากกระบวนการข่าวสารอันเป็นปฐมภูมิเท่านั้น
สรุปอย่างรวบรัด การคัทเอ๊าต์ที่วิกิลีกส์ มิได้ทำให้ทุกอย่างยุติ
ยิ่งการตัดคัทเอ๊าต์ที่ จูเลียน แอสแซนจ์ ยิ่งเป็นเรื่องน่าหัวร่อ เพราะในความเป็นจริงจูเลียนมิได้ทำงานคนเดียว
ยิ่งกว่านั้น ตัวการทางด้าน "ข่าวสาร" ก็ยังมีอยู่ เคลื่อนไหวอยู่
ตราบใดที่บรรดาตัวการทางด้านข่าวสารยังเคลื่อนไหวอยู่ การไหลเลื่อนของข่าวสารก็ยังมีอยู่ บทบาทของวิกิลีกส์ก็ยัง ดำเนินต่อไป
ยากเป็นอย่างยิ่งที่จะใช้ดาบเฉือนตัดสายน้ำ ไม่ว่าดาบจะคมสักเพียงใดก็ตาม
ขอให้ศึกษาจากกรณีที่ข่าวสารอันเกี่ยวกับประเทศไทยหลุดรอดไปดำรงอยู่ในฐานข้อมูลของวิกิลีกส์
อย่าลืมเป็นอันขาดว่าวิกิลีกส์มิได้ "นิมิต" ข่าวขึ้นเอง
ตรงกันข้าม มีการสนทนาแลกเปลี่ยนข้อมูลกันระหว่างเอกอัครราชทูตสหรัฐประจำประเทศไทยกับบุคคลระดับนำในสังคมไทย
ไม่ว่าคนคนนั้นจะเป็นองคมนตรี ไม่ว่าคนคนนั้นจะเป็นอดีตนายกรัฐมนตรี
ไม่ว่าคนคนนั้นจะดำรงตำแหน่งเป็นผู้บัญชาการทหารบกและมีบทบาทเป็นอย่างสูงในการทำรัฐประหารยึดอำนาจ
ถามว่า 1 หากคนคนนั้นไม่พูดซะอย่าง จะเป็นประเด็นหรือ
ถามว่า 1 หากเอกอัครราชทูตสหรัฐประจำประเทศไทยไม่ทำรายงานเสนอผู้บังคับบัญชาไปยังกระทรวงการต่างประเทศ จะกลายเป็นเอกสารลับสุดยอดหรือ
การแก้ปัญหานี้โดยการตัดคัทเอ๊าต์ที่วิกิลีกส์จึงเป็นการแก้ที่ปลายเหตุ
กระทั่งลืมสัจจะอันโคลงโลกนิติตราเอาไว้ว่า ห้ามเพลิงไว้อย่าให้มีควัน ห้ามสุริยะแสงจันทร์ส่องไซร้ และในที่สุดก็สรุปอย่างรวบรัด หากห้ามปรากฏการณ์ทางธรรม ชาติเหล่านี้ได้ จึงห้ามนินทา
เพียงแต่เป็นการนินทาประเทศไทยให้คนต่างชาติฟังเท่านั้นเอง
ปรากฏการณ์วิกิลีกส์ให้บทเรียนอะไรบ้างทั้งในกรณีระดับโลกและกรณีระดับประเทศไทย
บทเรียน 1 บอกว่าชนชั้นสูงพูดอะไรไม่มีผิด แต่ชนชั้นล่างพูดเรื่องอย่างเดียวกันผิด บทเรียน 1 การแก้ปัญหาตั้งแต่ระดับโลกจนระดับประเทศยังเป็นการแก้ที่ปลายเหตุ
บทเรียน 1 เทคโนโลยีกำลังทำให้ความลับมิอาจดำรงอยู่ได้ต่อไปอีกแล้ว
